طالبان خیلی خیلی ثروتمند هستند اما پول‌شان را از کجا می‌آورند؟
شبه نظامیان طالبان از زمان سرنگونی رژیم بنیادگرای اسلامی‌شان توسط آمریکایی‌ها در سال ۲۰۰۱ ثروتمندتر و قدرتمندتر شده‌اند
در یک گزارش محرمانه که به سفارش ناتو تهیه شده و بعد به دست رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی افتاده، ملا یعقوب، پسر ملامحمد عمر، رهبر معنوی طالبان، افشا کرده این گروه در سال مالی که به مارس ۲۰۲۰ ختم می‌شود، ۱.۶ میلیارد دلار درآمد داشته است. دولت افغانستان در همین مدت ۵.۵۵ میلیارد دلار درآمد داشتهاست.
چه کسی بودجه طالبان را تأمین می کند؟
من منابع مالی طالبان را به عنوان تحلیلگر سیاست اقتصادی در مرکز مطالعات افغانستان مطالعه کرده‌ام. طبق تحقیقات من، پول طالبان از اینجاها می‌آید:
۱. مواد مخدر- ۴۱۶ میلیون دلار
براساس گزارش جهانی مواد مخدر سازمان ملل متحد در سال ۲۰۲۰، افغانستان طی پنج سال منتهی به ۲۰۲۰ تقریبا ۸۴ درصد از تولید جهانی تریاک را به خود اختصاص داده است.
بخش اعظم این سود غیرقانونی مواد مخدر به طالبان میرسد که در مناطق تحت کنترل خود تریاک را مدیریت می‌کنند. بر اساس گزارش سال ۲۰۰۸ واحد تحقیق و ارزیابی افغانستان، یک سازمان تحقیقاتی مستقل در کابل، این گروه مالیاتی ۱۰درصدی برای هر حلقه در زنجیره تولید مواد مخدر وضع می‌کند. این حلقه‌ها شامل کشاورزان افغان که خشخاش را -که ماده اصلی تریاک است- کشت می‌کنند، آزمایشگاههایی که آن را به مواد مخدر تبدیل می‌کنند و تجاری که محصول نهایی را به خارج از کشور منتقل می کنند، می‌شوند.
۲. معدن- ۴۰۰ تا ۴۶۴ میلیون دلار
استخراج سنگ آهن، سنگ مرمر، مس، طلا، روی و سایر فلزات و مواد معدنی خاکی کمیاب در کوهستان افغانستان یک تجارت سودآور برای طالبان است.
هم شرکت‌های استخراج معدنی در مقیاس کوچک و هم در مقیاس بزرگ معدنی افغانستان به شبه نظامیان طالبان پول می‌دهند تا به آنها اجازه دهند تجارت خود را ادامه دهند. کسانی که پرداخت نمی‌کنند با تهدید به مرگ روبرو شده‌اند.
به گفته کمیسیون سنگ‌ها و معادنِ طالبان، این گروه سالانه ۴۰۰ میلیون دلار از معادن درآمد دارد. ناتو برآورد می‌کند که این رقم بالاتر از ۴۶۴ میلیون دلار است - در حالی که این رقم در سال ۲۰۱۶ تنها ۳۵ میلیون دلار بود.
۳. اخاذی و مالیات- ۱۶۰ میلیون دلار
طالبان مانند یک دولت، از مردم و صنایع در بخشِ رو‌به‌رشدِ تحت کنترلِ خود مالیات می‌گیرند. آنها حتی رسیدهای رسمی پرداخت مالیات صادر می‌کنند.
صنایع مشمول مالیات شامل عملیات معدن، رسانه‌ها، مخابرات و پروژه‌های توسعه‌ای هستند که با کمک بین‌المللی تأمین مالی می‌شوند. رانندگان همچنین برای استفاده از بزرگراه‌ها در مناطق تحت کنترل طالبان عوارض پرداخت می‌کنند و مغازه‌داران برای اینکه حق تجارت داشته باشند به طالبان پول می‌پردازند.
این گروه همچنین یک نوع مالیات سنتی اسلامی به نام «عشریه» وضع کرده است - که ۱۰٪ مالیات بر محصولات کشاورز است - و «زکات»، که مالیات ۲.۵درصدی است بر دارایی.
به گفته ملا یعقوب، درآمدهای مالیاتی - که ممکن است اخاذی نیز تلقی شود - سالانه حدود ۱۶۰ میلیون دلار درآمد دارد.
از آنجا که برخی از مشمولین مالیات کشت‌کارانِ خشخاش هستند، ممکن است بین درآمد مالیاتی و درآمد مواد مخدر همپوشانی مالی وجود داشته باشد.
۴. کمک‌های خیریه- ۲۴۰ میلیون دلار
طالبان از کمککنندگان خصوصی و موسسات بین‌المللی در سراسر جهان کمک‌های مالی پنهانی دریافت می‌کنند.
بسیاری از کمککنندگان طالبان، موسسات خیریه و موسسات خصوصی واقع در کشورهای خلیج فارس هستند؛ منطقه‌ای که از لحاظ تاریخی با شورش‌های مذهبی این گروه، همدل بوده‌است. به گفته مرکز تحقیقات و مطالعات سیاسی افغانستان، این کمک‌های مالی سالانه سر به حدود ۱۵۰ تا ۲۰۰ میلیون دلار می‌زند. این موسسات خیریه در فهرست گروه‌های تأمین مالی تروریسم توسط وزارت خزانه داری ایالات متحده قرار دارند.
شهروندان عربستان سعودی، پاکستان، ایران و برخی کشورهای حوزه خلیج فارس نیز به تامین مالی طالبان کمک می‌کنند و سالانه ۶۰ میلیون دلار دیگر به شبکه حقانی وابسته به طالبان کمک می‌کنند.
۵. صادرات - ۲۴۰ میلیون دلار
به گفته شورای امنیت سازمان ملل متحد، طالبان به عنوان بخشی از کار پولشویی پول غیرقانونی، کالاهای مصرفی متنوعی را وارد و صادر می‌کنند. از جمله شرکت‌های تجاری شناخته‌شدهٔ وابسته [به طالبان] شرکت چندملیتی «برادران نورزای با مسئولیت محدود» (Noorzai Brothers Limited) است که قطعات خودرو را وارد کرده و خودروهای مونتاژ شده و قطعات یدکی خودرو را به فروش می‌رساند.
حدس زده می‌شود درآمد خالص طالبان از صادرات حدود ۲۴۰ میلیون دلار در سال است. این رقم شامل صادرات خشخاش و مواد معدنیِ غارت شده‌است، بنابراین ممکن است با درآمد مواد مخدر و درآمد معدن همپوشانی داشته باشد.
۶. املاک و مستغلات - ۸۰ میلیون دلار
به گفته ملایعقوب و کانال تلویزیونی پاکستانیِ سماع، طالبان دارای املاک و مستغلات در افغانستان، پاکستان و سایر کشورها هستند. یعقوب به ناتو گفته درآمد سالانه املاک و مستغلات طالبان حدود ۸۰ میلیون دلار است.
۷. کشورهای خاص
بر اساس گزارش بی.بی.سی، یک گزارش محرمانه سیا در سال ۲۰۰۸ تخمین زده بود که طالبان ۱۰۶ میلیون دلار از منابع خارجی، به‌ویژه از کشورهای حوزه خلیج فارس دریافت کرده‌اند.
به گفته منابع آمریکایی و بین‌المللی متعدد، امروزه تصور می‌شود که دولت‌های روسیه، ایران، پاکستان و عربستان سعودی همه از طالبان حمایت مالی می‌کنند. کارشناسان می‌گویند این مبلغ می‌تواند تا ۵۰۰ میلیون دلار در سال برسد، اما ارائه رقم دقیق در مورد این جریان درآمد دشوار است.